Maddeler halinde belirteceğimiz kriterler Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından konuya ilişkin olarak yapılan şikayetlerin değerlendirilmesi aşamasında öncelikli olarak dikkate alınacak kriterler olarak belirlenmiştir. Belirtilen bu hususlar, yapılacak olan şikayetler yönünden güncellenmeleri söz konusu olabilecek olup ayrıca veri sorumlularına yapılacak başvuruların değerlendirilmesinde de dikkate alınmasında yarar görülmektedir[1].
1. İlgili kişi kamusal yaşamda önemli bir rol oynuyor mu?
Kamusal yaşamda rolü olan vatandaşların, diğer vatandaşlara nazaran, bilgilerine erişimde daha fazla kamu yararı olduğu bir gerçektir. Bu yönden, ilgili kişi hakkında internette bulunan arşiv kayıtlarının arama motorlarından bağlantısının kaldırılmasına ilişkin bir değerlendirme yapılırken kişiye ait kamusal yaşamda ayırt edilebilir bir rolünün olup olmadığının değerlendirilmesi önem arz etmektedir.
Kamusal yaşamda rolü olan kişilerin ismi ile yapılacak aramalar aracılığıyla ulaşılan neticelere erişim sağlanması, söz konusu arama sonuçlarının bu kişilerin profesyonel hayatları açısından kamunun bilgisine sunulmasını gerektiren bazı bilgileri de içerebileceği ya da toplumu, bazı meslekleri icra eden profesyonellerin uygulamalarından koruyacağı düşünüldüğünden, kamusal hayatta önemli rolü olan bu ilgili kişilerin kapsam dahilinde yapacakları başvuruların kabul görme olasılığı daha düşüktür.
Ayrıca bu ilgili kişinin özel yaşamı ile ilgili bilgilere ilişkin başvuruların arama sonuçlarından kaldırılma olasılığı daha yüksektir. Bu nitelikteki veriler, kamusal hayatta rol alan kişiler hakkında da olsa arama sonuçlarından kaldırılabilir.
2. Arama sonuçlarının öznesi bir çocuk mu?
Kişi reşit değilse, söz konusu bilgiye yönelik yapılan arama sonuçlarına ilişkin bağlantının kaldırılması talebinin kabul edilme ihtimali yüksektir. Nitekim, reşit olmayanlara yönelik bu yöndeki taleplerin değerlendirilmesinde “çocuğun üstün yararı” ilkesi göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
3. Bilginin içeriği doğru mu?
Şikayet sahibi ilgili kişi, kendisi hakkında yanlış bir bilgi olduğunu iddia ediyorsa, bu iddiasını ispat etmesi gerekmektedir.
Öte yandan, bilginin doğruluğu konusunda bir ihtilafın bulunması halinde, süreç sona erinceye kadar bu hususta herhangi bir eylemde bulunulmaması yoluna gidilmesi de mümkündür.
4. Bilgiler kişinin çalışma hayatı ile mi ilgili?
Arama sonuçlarından bağlantının kaldırılması hakkında yapılan taleplerin değerlendirilmesinde dikkate alınması gereken diğer bir husus ise bilginin ilgili kişinin iş yaşamı ile mi yoksa özel yaşamı ile mi ilgili olduğu yönündedir.
Kamusal alanda yer almayan bir kişinin özel hayatına dair bilgiler alakalı olmadığı yönünde kabul edilmelidir. Bu açıdan bakıldığında kamunun bu bilgilere erişmesinde herhangi bir fayda bulunmadığı dikkate alınarak bu bilgilerin arama sonuçlarında yer almasının gerekli olmadığı değerlendirilebilecektir.
5. Arama sonuçlarında yer alan bilgi ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı, iftira niteliği taşıyor mu?
Arama motorunda çıkan sonuçlarda suç niteliği taşıyan kişi hakkında, nefret söylemi, hakaret, onur kırıcı ya da aşağılayıcı ifadeler yer alan içeriklerin bağlantılarının kaldırılması konusunda veri sorumlusuna yapılacak başvuruların reddedilmesi durumunda Kişisel Verileri Koruma Kuruluna şikayet yoluna gidilmemesi ve bu yöndeki başvuruların mahkemeler vasıtasıyla çözüme kavuşturulması daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
6. Arama sonuçlarında yer alan bilgi özel nitelikli kişisel veri niteliği taşıyor mu?
Kişilerin hassas (özel) bilgilerinin arama motorlarından bağlantılarının kaldırılmasına yönelik taleplerin kabul görme olasılığı özel nitelikli olmayan kişisel veriler yönünden yapılan taleplere göre daha yüksektir.
Ayrıca kamuya mal olmuş kişilerin özel nitelikli verileri söz konusu olduğunda ise toplumun bu bilgilere erişmedeki menfaatinin ilgili kişinin haklarına üstün gelip gelmediğinin değerlendirilmesinin yapılması gerekmektedir.
Yine kişiyi tanımlayıcı bilgileri, mali bilgileri gibi bireyin mahremiyetinin ön plana çıktığı bilgilere ilişkin taleplerin kabul görme olasılığı da yüksek olarak değerlendirilmektedir.
7. Arama sonuçlarında ulaşılan bilgi güncel mi?
Aradan geçen zaman verinin güncel olma özelliğini yitirmesine sebebiyet vermekte ya da bilginin konu ile ilgi ve alakası azalabilmektedir. Bu durum da verinin işlenme amacı ile olan bağını koparabilmektedir. Bu nedenle, aradan geçen zaman indeksten çıkarma taleplerinin kabul edilme ihtimalini artıran bir unsurdur. Ancak, bu durum mutlak bir kural değildir.
8. Arama sonucunda ulaşılan bilgi kişi hakkında önyargıya sebep oluyor mu?
İlgili kişinin önyargıya sebep olduğu yönünde iddiada bulunması hali söz konusu bağlantının arama sonuçlarından kaldırılması yönünde bir talebin değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır.
9. Arama sonucunda yer alan bilgi kişi açısından bir risk doğuruyor mu?
Bir arama sonucu ulaşılan bilgiler kişiyi kimlik hırsızlığı veya takip edilme gibi risklere açık hale getiriyorsa, söz konusu bilgilerin arama motoru listelerinden kaldırılması olasıdır.
10. Bilgi kişinin kendisi tarafından mı yayımlandı?
İlgili kişi tarafından ya da onun açık rızası ile yayımlanan bilgilerin bulundukları yerden kendileri tarafından kaldırılması imkanı bulunmaktadır. Bu nedenle ilgili kişi, bir verinin yayımlanmasına açık rıza vermiş ancak daha sonra kendisine açık rızasını geri alma imkanı tanınmamışsa veya verisinin işlenmemesine ilişkin talebi reddedilmişse, ilgili kişi tarafından bu yönde yapılacak taleplerin değerlendirilmesi gerekmektedir.
11. Orijinal içerik gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen verileri mi kapsıyor?
Haber ve fikirlerin yayılmasını ve bunların kamunun ulaşmasını kolaylaştıran internetin toplum hayatındaki önemli rolü yadsınamaz. İnternet üzerinde arşiv oluşturma, aktüalitenin ve haberlerin saklanmasına ve erişilebilirliğine büyük ölçüde hizmet etmektedir. Bu nitelikteki arşivler özellikle doğrudan halkın erişimine açık ve genelde ücretsiz olmaları nedeniyle tarih eğitimi ve araştırma faaliyetleri için kaynak sunmaktadır. Öte yandan, demokratik bir toplumda basının ilk işlevi olan "gözetleyici" rolünün bir sonucu da arşivlerin halkın erişimine sunulmasıdır. Bu sebeple Anayasada
koruma altına alınan şeref ve itibarın korunmasını isteme hakkı ile basın özgürlüğü ve bu özgürlükle bağlantılı olarak ifade özgürlüğü arasında belli kriterler çerçevesinde bir denge kurulması gerekmektedir.
Bu kapsamda, kamunun arama sonuçlarına erişiminin sağlanması önemli olmakla birlikte, başkalarının özel ve aile hayatlarının korunması için konulan sınırların da aşılmaması gerekmektedir. Bu durumlarda, gazetecilik içeriğiyle ilgili olarak arama sonuçlarının kaldırılması da mümkün olabilecektir.
12. İlgili kişiye ilişkin bilgilerin yayımlanmasında yasal bir zorunluluk var mı?
Bir kamu kurumu ya da yasal bir zorunluluk nedeniyle kendisine yetki tanınan kuruluşlar tarafından belirli bir verinin yayımlanması zorunluluğu varsa ve bu zorunluluk geçerliliğini sürdürüyorsa, bu durum ilgili kişinin kendisi ile ilgili arama sonuçlarının kaldırılması yönündeki talebinin değerlendirilmesinde olumsuz bir etken olarak görülecektir
13. İlgili kişiye ilişkin bilgi ceza gerektiren bir suçla mı ilgili?
Çok öncesinde meydana gelen göreceli olarak küçük suçlarla ilgili arama sonuçlarının listelerden bağlantılarının kaldırılmasına yönelik taleplerin, daha yakın zamanlarda meydana gelen daha ciddi olanlarla ilgili sonuçların listelerden bağlantılarının kaldırılmasına yönelik taleplere göre kabul görme olasılığı daha yüksektir. Ancak, bu kriter kesin bir kural şeklinde algılanmamalı ve her somut olay özelinde dikkatle incelenerek ele alınması gerekmektedir.
[1] https://www.kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/68f1fb19-5803-4ef8-8696-f938fb49a9d5.pdf